Det går for tida ein debatt om Ludvig Holberg i bergensavisa BA. Kjerna i saka er om omgrepet «skeiv» er relevant å bruke om Holberg, der BA-spaltist Erling Gjelsvik meiner at dette er ei unaudsynt sexifisering av Holberg mens UiB-professor Jørgen Sejersted meiner at det er ein fruktbar måte å forstå Holberg sitt forhold til …
Author Archives: Rudi
Ordet «ørten»
Eg blei nysgjerrig på ordet «ørten». Kva kjem det av? Og kor gammalt er det? La oss sjå kva me finn ut av med litt lekmannsforsking! Av refleks går eg alltid først til UiB/språkrådet si teneste Ordbøkene.no (bokmåls- og nynorskordboka), sidan dei gjerne har litt om opphavet til ord. Om «ørten» skriv dei: «uvisst opphav, …
Munchs posthume vurderingar
I ei melding av Munchmuseet si utstilling av Rolf Stenersen si samling, skriv Yngve Sikko i Aftenposten: Etter at det nye Munchmuseet åpnet har det vært mye snakk om hva Edvard Munch ville ha ment, gjort og sagt, hadde han bare levd i dag. Museets avtroppende direktør, Stein Olav Henrichsen, hevdet at Munch ville ha …
The Byrds – Gene Tryp (Peer Gynt)
The Byrds var eit amerikansk rockeband som var meir eller mindre aktive frå 1963-2000. Det einaste faste medlemmet var Roger McGuinn, og han blei i 1969 involvert i eit prosjekt med Jacques Levy om å lage ein rocke-musikal basert på Ibsens Peer Gynt (1867). Denne musikalen skulle ha namnet Gene Tryp (anagram av Peer Gynt) …
Knut Westads Peer Gynt
Knut Westad (1955-2017) var den første norske Fantomet-teiknaren, og det var han som fekk i jobben då Fonna Forlag ville gje ut nye historiar om Ingeniør Knut Berg frå 2007-2009. Då Westad døydde i 2014, hadde dei med ei hylling av han i juleheftet, der dei mellom anna nemner at han hadde jobba med ein …
50-talets målstrid (som limerick)
Hausten 1957 hadde NRK ein limerick-konkurranse i seks omganger, der dei ba folk om å sende inn sine bidrag. Kvar 14. dag kommenterte Andre Bjerke og Erik Bye nokre av bidraga, og året etter blei ein del av dei gjevne ut i boka En midjesmal frue fra Grue. Mange av dikta handlar om aktuelle tema …
Barndomsheimens cockney
I språkpodkasten Språktalk (av Helene Uri og Kristin Storrusten) har dei ein episode om «Arvede ord», det vil seie dei ord og vendingar ein har internt i ein familie. Forfattaren Tor Åge Bringsværd er også innom dette i sitt foredrag Min vei til science fiction (bok, foredag), der han koplar det opp mot «cockney»-prat: Det …
Ibsens babygulrøter
Litt før klimakonferansen i Glasgow (COP26) hadde The Guardian eit intervju med Greta Thunberg der ho fortel om livet sitt og klimakampen. I det høvet kjem journalisten inn på internhumoren i klimaaktivisetnettverket til Thunberg: And then we have these internal jokes, like the poem about the baby carrot.” At this point, I have to admit …
Fy Fasan vs. Desperados (1975)
Denne artikkelen ble først publisert i Atrium 1/2016. Jeg har gjort små endringer og tilpasset den for nett. Etter Magnus Carlsen sin suksess, har Norge mindre støv på sjakkbrettene og en noe større forståelse for begrep som «rokkade» og «enpassant». Da det er funnet sjakkbrikker på bryggen i Bergen fra middelalderen, vet vi at de …
Svensk språkmangfald forklärad
UR (Sveriges Utbildningsradio AB) skriv om seg sjølv på sine nettstad: UR gör program för dig som vill förstå världen. Vi vill underhålla, väcka nyfikenhet, roa, ge dig aha-upplevelser och sätta saker i sitt sammanhang. Du kan titta eller lyssna var du än befinner dig – i skolan, hemma i tv-soffan, på bussen. Og som …